عبارتی است عمومی دربارۀ کاربرد سیستم پایپینگ، که راجع به ترکیب ویژگیهای سیال، شرایط کاری و دیگر عوامل تاثیرگذار بر سیستم پایپینگ بحث میکند و 4 گروه را دربرمیگیرد.
الف) سرویس سیال ردۀ A: سرویسی که شرایط زیر در مورد آن صادق است.
1) سیال جابجا شده غیرآتشزا و غیرسمی است و بر بافتهای بدن آسیب نمیرساند.
2) فشار طراحی نسبی از 1035 kPa (150 psi) فراتر نمیرود.
3) دمای طراحی در بازۀ –29ºC (–20ºF) تا 186°C (366°F) قرار دارد.
ب) سرویس سیال ردۀ M: سرویس سیالی که قابلیت آسیب آن به نیروی انسانی در معرض، قابل توجه ارزیابی میشود؛ به طوری که حتی با وجود اقدامات درمانی فوری، یک تماس با مقدار ناچیزی از آن به دنبال نشتی این سیال میتواند آسیب خطرناک و جبرانناپذیری بر دستگاه تنفس یا سطح بدن در پی داشته باشد.
ج) سرویس سیال فشار بالا: سرویس سیالی که در آن برای دمای طراحی و گروه مواد به کار رفته، فشار از فشار مجاز در استاندارد B16.5 کلاس 2500 فراتر میرود.
د) سرویس سیال معمولی: سرویس سیالی که در هیچ کدام از رده های D، M یا سرویس فشار بالا نمی گنجد و بیشتر سیالات تحت پوشش این کد را دربرمیگیرد.
دربارۀ شیرهای کنترلی چه میدانیم؟
شیرهای کنترلی از نوع گلوب (globe) هستند و با اطلاعاتی که حسگرهای سامانۀ ابزار دقیق از سیال درون لوله یا مخزن پاییندست آنها میگیرد (شامل دما، فشار، سرعت جریان و سطح مایع)، و واکنش سامانۀ ابزار دقیق برای کنترل ویژگیهای یاد شده به شیر کنترلی برای کاهش یا افزایش جریان دستور میدهد. اندازۀ (قطر نامی) شیر کنترلی از طریق محاسبات لازم تعیین میشود و به طور معمول یک یا دو شماره از اندازۀ نامی لولههای بالادست و پاییندستش کوچکتر است.
پس از این مقدمه میرویم سراغ لولهکشی مجاور شیرهای کنترلی و به طور کلی globe valveها. همان طور که گفتیم شیر کنترلی معمولاً یک یا دو شماره از لولۀ مجاورش کوچکتر است. پس فلنجهای اطراف آن باید به کاهنده (reducer) متصل شود (شکل). اما این کاهندهها از چه نوعی باید باشند؟ همانطور که در شکل میبینید در شیرهای کنترلی که در نقاط پایینی (low point) قرار دارند کاهندهها از نوع ناهممرکز با سطح تخت در پایین (eccentric & bottom flat) هستند، در حالی که در نقاط بالایی در حالت وارونه نسبت به حالت قبلی قرار دارند.
اما دلیل آن. همان طور که میدانید پس از ساخت لولهها برای اطمینان از اجرای درست و قدرت تحمل فشار مجموعۀ لولهکشی تست میشود که سیال تست به طور پیشفرض آب است، مگر آنکه به خاطر محدودیتهای اجرایی ناگزیر به تست با هوا باشیم. از لازمههای یک تست درست این است که هنگام آبگیری هوای درون لوله به کلی خارج شود و پس از تست نیز آب استفاده شده کاملاً خارج گردد، که برای این منظورها vent و drain به ترتیب در نقاط بالایی و پایینی تعبیه میشود. اما هنر طراح این است که تا جای ممکن از هزینهها بکاهد و حذف vent و drain در صورت امکان یکی از این راههاست. با کمی دقت متوجه میشوید که در ترکیبهای یاد شده با شل کردن فلنجها هوا خودبهخود vent و آب خودبهخود drain میشود.